Ủy quyền đi đòi nợ, đánh con nợ để lấy tiền - có phạm tội hay không?

Ý kiến bạn đọc

Ảnh minh họa

Không phạm tội

Theo tôi, mâu thuẫn trong vụ việc này xuất phát từ sự việc Nguyễn Quốc B dùng thủ đoạn gian dối (đưa ra địa chỉ và số chứng minh  nhân dân giả mạo, trốn tránh khi bị đòi tiền) đối với Đinh Hoàng D để chiếm đoạt số tiền 300 triệu đồng. Đinh Hoàng D đã ủy quyền cho Đoàn Văn Q đòi tiền giúp. Đinh Hoàng D khi ủy quyền cũng thể hiện rõ quan điểm là yêu cầu làm đúng pháp luật. Việc Đoàn Văn Q nhờ thêm người và đánh Nguyễn Quốc B là những sự việc D không lường trước, có sự bàn bạc hay biết trước. Do đó, hành vi đánh B và ép đòi tiền của Q là ngoài ý chí và mong muốn của Đinh Hoàng D, do đó D không phạm tội.

Nguyễn Thị Hà (Việt Trì - Phú Thọ)

Phạm tội Bắt giữ người trái pháp luật

Việc Nguyễn Quốc B nợ tiền Đinh Hoàng D là giao dịch dân sự. Tuy nhiên, việc Đoàn Văn Q và đồng bọn đã có hành vi bắt giữ Nguyễn Quốc B là đã xâm phạm quyền tự do của công dân một cách trái pháp luật nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản. Hành vi này của Q và đồng bọn đã cấu thành tội Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo điều 157 Bộ luật Hình sự 2015. Trong vụ án này, Đinh Hoàng D vì muốn nhanh chóng lấy lại tiền nên khi Q gọi điện báo đã bắt giữ được B, D đã không can ngăn mà còn hẹn Q đưa B về quán cà phê để ăn trưa và giải quyết công nợ với B. Theo tôi, hành vi này của Đinh Hoàng D vô tình đã trở thành đồng phạm giúp sức cho Q và đồng bọn về tội Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật.

Hoàng Xuân Tú (Ý Yên - Nam Định)

Tội Cướp tài sản

Theo tôi, trong vụ việc này Đoàn Văn Q và đồng bọn đã có hành vi đánh Nguyễn Quốc B và có lời lẽ chửi bới thúc ép B bằng mọi cách phải trả tiền ngay cho Đinh Hoàng D. Việc Đoàn Văn Q và đồng bọn có hành vi bạo lực, đấm đá, chửi bới, đe dọa B tức là “dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản”. Đây là phương thức, thủ đoạn đe dọa B nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản nên đã cấu thành tội Cướp tài sản theo điều 168 Bộ luật Hình sự 2015. Đối với Đinh Hoàng D mặc dù khi ủy quyền cho Q đi đòi tiền cho mình đã ra điều kiện là phải làm đúng pháp luật. Tuy nhiên, do D không có sự giám sát đối Q nên đã để cho Q có hành vi vi phạm pháp luật. Do đó theo tôi, trong vụ việc này Đinh Hoàng D cũng phải liên đới chịu trách nhiệm về hành vi cướp tài sản của Q và đồng bọn.

Công Phương Hà (Ba Đình - Hà Nội)

Bình luận của luật sư

Trong vụ việc này, để có cơ sở xem xét Đinh Hoàng D có phạm tội hay không, nếu có phạm tội thì phạm tội gì, thì trước hết chúng ta cần xem xét hành vi của Đoàn Văn Q và bạn của Q. 

Căn cứ vào nội dung vụ việc, chúng tôi có cơ sở để khẳng định Đoàn Văn Q và các bạn của Q không phạm tội Bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật theo điều 157 Bộ luật Hình sự 2015. Bởi lẽ hành vi khống chế Nguyễn Quốc B của Đoàn Văn Q và bạn của Q chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nhằm mục đích duy nhất là buộc B phải trả nợ (bằng đúng số tiền mà B đã chiếm đoạt của Đinh Hoàng D). Hành vi đó diễn ra tại quán cà phê, B không bị trói, bị nhốt nên nên khó có thể coi đó là hành vi bắt giữ người trái pháp luật. Theo quy định của pháp luật, bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật là hành vi ngăn cản tước đoạt sự tự do hoạt động, tự do dịch chuyển thân thể của người khác trái với quy định của pháp luật về căn cứ thẩm quyền và thủ tục. Việc bắt giữ người trái pháp luật được thực hiện với động cơ, mục đích và ý chí chủ quan là xâm phạm quyền tự do của công dân chứ không  nhằm chiếm đoạt tài sản. Trong vụ việc này, các đối tượng ép Nguyễn Quốc B đến quán cà phê để nhằm đòi tiền chứ không mang mục đích ngăn cản tự do chuyển dịch thân thể của B. Do đó, theo chúng tôi các đối tượng không phạm tội Bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật.

 Có thể thấy Nguyễn Quốc B đã nhận số tiền 300 triệu đồng của Hoàng Đình D sau đó bỏ trốn. Đoàn Văn Q được sự ủy quyền của D đã tìm gặp B và có hành vi giữ B gây sức ép để bắt B phải trả số tiền ngay trong ngày. Hành vi của Q và đồng bọn khống chế B bắt phải trả nợ đủ mới cho về nhà diễn ra đồng thời với hành vi dùng vũ lực với B… Cả hai hành vi trên được thực hiện cùng một thời điểm, nên theo chúng tôi đây chỉ là phương thức, thủ đoạn của Q để đe dọa Nguyễn Quốc B nhằm mục đích ép buộc B phải đưa tiền. Hành vi này đã đủ cơ sở để cấu thành tội Cướp tài sản theo điều 168 Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó, hành vi cướp tài sản đó là người nào “dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản…”. 

Trong vụ việc này, theo chúng tôi Đoàn Văn Q và đồng bọn đã có hành vi khống chế người có mục đích chiếm đoạt tài sản, đồng thời dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc… Đây chính là dấu hiệu đặc trưng của tội Cướp tài sản. Việc khống chế Nguyễn Quốc B trong trường hợp này có mục đích chiếm đoạt tài sản, và đó là phương thức thủ đoạn của Q nhằm chiếm đoạt tài sản. Như vậy có cơ sở để khẳng định Đoàn Văn Q và đồng bọn đã pham tội Cướp tài sản.

Trở lại vai trò của Hoàn Đình D trong vụ việc này, có thể thấy Hoàn Đình D khi nhờ Đoàn Văn Q đòi giúp tiền đã yêu cầu Q không được làm gì trái pháp luật. Hành vi của Q và đồng bọn tìm Nguyễn Quốc B sau đó đã dùng thủ đoạn giữ người và dùng vũ lực ngay tức khắc chiếm đoạt tài sản đối với B là hành vi vượt quá của người thực hành tội phạm. Hoàng Đình D sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vượt quá của Q và đồng bọn trong trường hợp không biết hoặc không có mặt tại nơi xảy ra vụ án. Trong vụ án này, Hoàng Đình D vì muốn nhanh chóng lấy lại tiền nên khi Q gọi điện báo đã bắt giữ được B, D đã không can ngăn mà còn hẹn Q đưa B về quán cà phê để giải quyết công nợ với B. Hoàng Đình D tuy không thực hiện hành vi bắt giữ hoặc dùng vũ lực đối với Nguyễn Quốc B nhưng tại thời điểm xảy ra vụ việc lại có thái độ bỏ mặc. Vì vậy, theo chúng tôi Hoàng Đình D cũng phải chịu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm giúp sức cho Q và đồng bọn về tội Cướp tài sản. Ngoài ra, trong vụ việc này, cũng phải xem xét đến hành vi Nguyễn Quốc B vì đã chiếm đoạt 300 triệu đồng của Hoàng Đình D, bằng thủ đoạn gian dối sau đó bỏ trốn… Hành vi này của B theo chúng tôi đã có dấu hiệu của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo điều 174 Bộ luật Hình sự 2015. 

Luật sư Đoàn Mạnh Hùng, Văn phòng luật sư Hùng Mạnh