Hồ sơ 26 năm bất hảo của Abu Sayyaf

Cướp biển, đánh bom khủng bố, bắt cóc con tin, hoạt động của Abu Sayyaf đã reo rắc nỗi kinh hoàng tại khu vực Đông Nam Á trong suốt 26 năm kể từ ngày thành lập.

Cái tên Abu Sayyaf không xa lạ gì với giới chức an ninh, tình báo các nước trong khu vực cũng như các nước lớn trên thế giới. Các thủ lĩnh của tổ chức này nhiều năm liền nằm trong danh sách truy nã gắt gao nhất tại Philippines. 

BBC nhận định, Abu Sayyaf là nhóm vũ trang Hồi giáo bạo lực nhất tại miền Nam Philippines. Trước mối đe dọa mà nhóm này mang lại, thuyền đánh cá được khuyến cáo đi theo từng nhóm, tàu du lịch được cảnh báo thận trọng, dân bản địa và du khách được yêu cầu không đi tới những khu vực gần nơi Abu Sayyaf hoạt động để tránh khỏi kết cục chết chóc.

Giấc mộng Nhà nước Hồi giáo

Các thủ lĩnh của Abu Sayyaf vốn xuất thân là các thành viên của Mặt trận Giải phóng Dân tộc Monro (MNLF) tại miền Nam Philippines.

Do bất đồng về phương hướng hoạt động, Abdurajik Abubakar Janjalani, một thành viên cốt cán của MNLF, cùng các phần tử hồi giáo cực đoan đã tách ra và thành lập Abu Sayyaf năm 1991. Mục tiêu tối thượng của tổ chức này là thành lập nhà nước cho người Hồi giáo.

Nhờ mối quan hệ giữa Abdurajik Abubakar Janjalani và Osama bin Laden trong thời gian hoạt động thánh chiến tại Afghanistan, Abu Sayyaf nhận được hỗ trợ về tiền bạc và huấn luyện từ al-Qaeda trong những ngày mới thành lập. Nhóm này hoạt động tại các vùng nông thôn tại đảo Mindanao, miền Nam Philippines, nơi có đông người Hồi giáo sinh sống. 

Các thành viên của một nhóm Abu Sayyaf. Ảnh: Political.

Sau cái chết của Janjalani năm 2006, Abu Sayyaf hoạt động thành các nhóm nhỏ. Các nhóm này liên kết với nhau thông qua quan hệ họ hàng giữa các thành viên, tuy nhiên đôi khi vẫn xảy ra xung đột nội bộ. Chia rẽ cộng thêm sự trấn áp liên tục từ quân đội chính phủ Philippines khiến Abu Sayyaf dần bị suy yếu.

Theo ước tính của BBC, Abu Sayyaf chỉ còn khoảng 400 thành viên. Mặc dù vậy, hoạt động của tổ chức này vẫn làm dấy lên nhiều nhức nhối cho cả khu vực.

Theo CBC News, thủ lĩnh cao cấp của Abu Sayyaf là Isnilon Hapilon từng tuyên bố trung thành với tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trong một video công bố năm 2014.

"Chúng tôi thề tận trung với 'thủ lĩnh' (Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS)) từ tận tâm can và không có ai có thể thay thế được vị trí của người", Isnilon cùng các thành viên của Abu Sayyaf nói trong video.

Các nhóm khác của Abu Sayyaf sau đó đồng thanh hưởng ứng lời tuyên thệ trung thành với IS mà Isnilon Hapilon đưa ra.

Nhiều chuyên gia nhận định động thái này của nhóm khủng bố chỉ là bước "tát nước theo mưa" nhằm tranh thủ sự ủng hộ và tài trợ của những người Hồi giáo bất mãn dành cho cho chúng.

Tuy nhiên, việc Isnilon Hapilon cùng các phần tử Abu Sayyaf sát cánh với lực lượng Maute, chân rết của IS tại Đông Nam Á, trong cuộc chiến tại Marawi đã khiến giới chức Philippines phải đánh giá lại bản chất của nhóm này.

Thành tích bất hảo

Theo CBC News, Abu Sayyaf là nỗi ám ảnh với 90% người dân Philippines cũng như các công dân nước ngoài là nạn nhân của nhóm. Tội ác của Abu Sayyaf bao gồm đánh bom khủng bố, bắt cóc tống tiền và cướp biển. Đây cũng là các hoạt động mang lại nguồn thu chính cho tổ chức tội phạm này, bên cạnh các khoản tài trợ trong và ngoài nước. 

Hiện con số nạn nhân bị Abu Sayyaf bắt cóc chưa thể được thống kê đầy đủ. Số người bị bắt cóc mỗi vụ có thể từ vài người đến hàng chục người. Đối tượng mà Abu Sayyaf nhắm đến gồm phóng viên, thủy thủ nước ngoài và khách du lịch tại các khu nghỉ dưỡng cao cấp.

Abu Sayyaf công bố hình ảnh đe dọa giết con tin đòi tiền chuộc. Ảnh: Terror News Network.

Nạn nhân bị bắt cóc được Abu Sayyaf sử dụng để đòi tiền chuộc từ thân nhân cũng như các chính phủ nước ngoài. Nhóm này thường chặt đầu các con tin sau khi yêu cầu tiền chuộc không được đáp ứng.

Sự man rợ của Abu Sayyaf không thua kém gì các tổ chức khủng bố khét tiếng như al-Qaeda hay IS khi tổ chức này quay lại hình ảnh các vụ hành quyết để đe dọa người thân của các con tin mà chúng giam giữ.

Một trong những vụ việc đau lòng nhất do Abu Sayyaf gây ra là vụ bắt cóc năm 2001 khi nhóm này đột kích vào khu nghỉ dưỡng cao cấp Dos Palmas ở vịnh Honda, Philippines và bắt đi 20 du khách.

Sau khi yêu cầu đòi tiền chuộc không được đáp ứng, những kẻ khủng bố đã giết hại 5 con tin. Quân đội Philippines nỗ lực giải cứu nhưng bất thành, 40 người thiệt mạng sau vụ việc. Trong số 20 con tin, chỉ có 4 người sống sót. 

Đánh bom, bắt cóc, cướp biển

Trong năm 2016, Abu Sayyaf đã thực hiện 11 vụ bắt cóc con tin và bắt giữ 49 người. 2 trong số các con tin đã bị nhóm này hành quyết và 1 người bị giết khi đang cố gắng trốn thoát.

Tới thời điểm hiện tại của năm 2017, Abu Sayyaf đã hành quyết 4 con tin trong, trong đó có 1 người Đức, 1 người Philippines và 2 người Việt Nam. Theo Aljazeera, hiện nhóm này vẫn giam giữ 24 con tin.

Trong những năm gần đây, Abu Sayyaf thường tiến hành các vụ bắt cóc con tin lớn, đối tượng chính là các tàu đánh cá và tàu du lịch.

Sự việc nghiêm trọng tới mức chính phủ các nước Đông Nam Á đã lên tiếng cảnh báo nguy cơ một "Somalia thu nhỏ" xuất hiện tại vùng biển quanh đảo Mindanao. Các chính phủ cũng đưa ra cảnh báo tàu thuyền tránh qua lại khu vực này do mối đe dọa từ Abu Sayyaf.

Đánh bom khủng bố cũng nằm trong danh sách những tội ác kinh hoàng Abu Sayyaf gây ra tại Philippines. Vụ đánh bom tồi tệ nhất diễn ra  ngày 27/2/2014, khi nhóm này đặt bom trên phà SuperFerry 14 tại vịnh Manila.

116 người thiệt mạng thiệt mạng trong vụ đánh bom. Đây là vụ tấn công khủng bố đẫm máu nhất tại quốc gia Đông Nam Á vốn nhiều bất ổn này.

Vụ đánh bom phà SuperFerry 14 khiến 116 người thiệt mạng. Ảnh: AFP.

Năm ngoái, Abu Sayyaf tuyên bố nhận trách nhiệm cho 5 vụ đánh bom tại Philippines. Nghiêm trọng nhất là vụ đánh bom ngày 2/9/2016 khi vụ nổ làm 15 người thiệt mạng và 70 người bị thương tại thành phố Davao, thủ phủ đảo Mindanao. Nhóm này tuyên bố đây là đòn đáp trả các cuộc truy quét của quân đội chính phủ Philippines.

Hôm 11/4, Abu Sayyaf thực hiện vụ tấn công vào thị trấn Inabanga trên đảo Bohol, Philippines. Theo Los Ageles Times, cuộc tấn công đã khiến 9 người thiệt mạng và hàng trăm dân thường phải rời bỏ nhà cửa.  

Trong cuộc chiến tại thành phố Marawi gần đây, các thành viên của Abu Sayyaf đã sát cành cùng lực lượng Maute chiếm đóng thành phố và chống trả quyết liệt các nỗ lực giành lại quyền kiểm soát thành phố của quân đội Philippines. Cho đến ngày 4/7, cuộc chiến đã gây ra cướp đi 562 sinh mạng, trong đó có 125 dân thường.

Chính phủ Philippines hiện chưa có biện pháp hiệu quả để tiêu diệt tận gốc các nhóm vũ trang của Abu Sayyaf. Theo các chuyên gia, chênh lệch về kinh tế và chính trị giữa vùng nông thôn Mindanao và các khu vực khác của Philippines là lò lửa nuôi dưỡng những phần tử cực đoan và tiếp thêm sức mạnh cho nhóm vũ trang này.

Việc IS vươn vòi bạch tuộc sang Đông Nam Á gây ra nhiều lo ngại cho toàn khu vực. Sự gia nhập của Abu Sayyaf cùng các nhóm cực đoan khác vào mạng lưới của IS, như những gì xảy ra tại Marawi, sẽ đẩy các nguy cơ bất ổn trong khu vực lên một nấc thang đáng báo động mới.

Thủ tướng phẫn nộ trước tin 2 người Việt bị Abu Sayyaf sát hại Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự đau buồn và phẫn nộ khi được tin 2 công dân Việt Nam đã bị những kẻ khủng bố bắt cóc và sát hại một cách man rợ.

VN phản ứng thông tin người Việt bị Abu Sayyaf sát hại dã man Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết đã đề nghị các cơ quan chức năng của Philippines xác minh thông tin 2 thuyền viên người Việt Nam bị nhóm khủng bố Abu Sayyaf sát hại dã man.

Hồ sơ 'bất hảo' của Abu Sayyaf. Abu Sayyaf chặt đầu ISIS